니까야 번역 불사 터
Toggle navigation
  • 0
  • 회원가입  |  정보찾기
  • 연구회
    • 인사말씀
    • 지 향
    • 번역 불사 터의 필요성
    • 연결된사이트
    • 후원보시 결산공고
    • 찾아오는 길
  • 마하 위방가
    • 개 요
    • pārājikakaṇḍaṃ
      • verañjakaṇḍaṃ
      • paṭhamapārājikaṃ
      • dutiyapārājikaṃ
      • tatiyapārājikaṃ
      • catutthapārājikaṃ
    • saṅghādisesakaṇḍaṃ
      • sukkavissaṭṭhi
      • kāyasaṃsagga
      • duṭṭhullavācā
      • attakāmapāricariya
      • sañcaritta
      • kuṭikāra
      • vihārakāra
      • duṭṭhadosa
      • dutiyaduṭṭhadosa
      • saṅghabheda
      • bhedānuvattaka
      • dubbaca
      • kuladūsaka
    • aniyatakaṇḍaṃ
      • paṭhamāniyata
      • dutiyāniyata
    • nissaggiyakaṇḍaṃ
      • cīvaravaggo
      • kosiyavaggo 
      • pattavaggo
    • pācittiyakaṇḍaṃ
      • musāvādavaggo
      • bhūtagāmavaggo
      • ovādavaggo
      • bhojanavaggo
      • acelakavaggo
      • surāpānavaggo
      • sappāṇakavaggo
      • sahadhammikavaggo
      • ratanavaggo
    • pāṭidesanīyakaṇḍaṃ
      • paṭhamapāṭidesanīya
      • dutiyapāṭidesanīya
      • tatiyapāṭidesanīya
      • catutthapāṭidesanīya
    • sekhiyakaṇḍaṃ
      • parimaṇḍalavaggo
      • ujjagghikavaggo
      • khambhakatavaggo
      • sakkaccavaggo
      • kabaḷavaggo
      • surusuruvaggo
      • pādukavaggo
    • adhikaraṇasamathā
      • adhikaraṇasamathā
  • 비구니 위방가
    • 개 요
    • pārājikakaṇḍaṃ
      • paṭhamapārājikaṃ
      • dutiyapārājikaṃ
      • tatiyapārājikaṃ
      • catutthapārājikaṃ
    • saṅghādisesakaṇḍaṃ
      • paṭhamasaṅghādisesa
      • dutiyasaṅghādisesa
      • tatiyasaṅghādisesa
      • catutthasaṅghādisesa
      • pañcamasaṅghādisesa
      • chaṭṭhasaṅghādisesa
      • sattamasaṅghādisesa
      • aṭṭhamasaṅghādisesa
      • navamasaṅghādisesa
      • dasamasaṅghādisesa
    • nissaggiyakaṇḍaṃ
      • paṭhama
      • dutiya
      • tatiya
      • catuttha
      • pañcama
      • chaṭṭha
      • sattama
      • aṭṭhama
      • navama
      • dasama
      • ekādasama
      • dvādasama
    • pācittiyakaṇḍaṃ
      • lasuṇavaggo
      • andhakāravaggo
      • naggavaggo
      • tuvaṭṭavaggo
      • cittāgāravaggo
      • ārāmavaggo
      • gabbhinīvaggo
      • kumārībhūtavaggo
      • chattupāhanavaggo
    • pāṭidesanīyakaṇḍaṃ
      • paṭhamapāṭidesanīya
      • dutiyādipāṭidesanīya
    • sekhiyakaṇḍaṃ
      • parimaṇḍalavaggo
      • pādukavaggo
    • adhikaraṇasamathā
      • adhikaraṇasamathā
  • 디가 니까야
    • 개 요
    • 1권-sīlakkhandhavagga
      • 1.brahmajālasuttaṃ
      • 2.sāmaññaphalasuttaṃ
      • 3.ambaṭṭhasuttaṃ
      • 4.soṇadaṇḍasuttaṃ
      • 5.kūṭadantasuttaṃ
      • 6.mahālisuttaṃ
      • 7.jāliyasuttaṃ
      • 8.mahāsīhanādasuttaṃ
      • 9.poṭṭhapādasuttaṃ
      • 10.subhasuttaṃ
      • 11.kevaṭṭasuttaṃ
      • 12.lohiccasuttaṃ
      • 13.tevijjasuttaṃ
    • 2권-mahāvagga
      • 14.mahāpadānasuttaṃ
      • 15.mahānidānasuttaṃ
      • 16.mahāparinibbānasuttaṃ
      • 17.mahāsudassanasuttaṃ
      • 18.janavasabhasuttaṃ
      • 19.mahāgovindasuttaṃ
      • 20.mahāsamayasuttaṃ
      • 21.sakkapañhasuttaṃ
      • 22.mahāsatipaṭṭhānasuttaṃ
      • 23.pāyāsisuttaṃ
    • 3권-pāthikavagga
      • 24.pāthikasuttaṃ
      • 25.udumbarikasuttaṃ
      • 26.cakkavattisuttaṃ
      • 27.aggaññasuttaṃ
      • 28.sampasādanīyasuttaṃ
      • 29.pāsādikasuttaṃ
      • 30.lakkhaṇasuttaṃ
      • 31.siṅgālasuttaṃ
      • 32.āṭānāṭiyasuttaṃ
      • 33.saṅgītisuttaṃ
      • 34.dasuttarasuttaṃ[횡(橫)]
      • 34.dasuttarasuttaṃ[종(縱)]
  • 맛지마 니까야
    • 개 요
    • 1품-mūlapariyāyavaggo
      • 1.mūlapariyāya
      • 2.sabbāsava
      • 3.dhammadāyāda
      • 4.bhayabherava
      • 5.anaṅgaṇa
      • 6.ākaṅkheyya
      • 7.vattha
      • 8.sallekha
      • 9.sammādiṭṭhi
      • 10.mahāsatipaṭṭhāna
    • 2품-sīhanādavaggo
      • 11.cūḷasīhanāda
      • 12.mahāsīhanāda
      • 13.mahādukkhakkhandha
      • 14.cūḷadukkhakkhandha
      • 15.anumāna
      • 16.cetokhila
      • 17.vanapattha
      • 18.madhupiṇḍika
      • 19.dvedhāvitakka
      • 20.vitakkasaṇṭhāna
    • 3품-opammavaggo
      • 21.kakacūpama
      • 22.alagaddūpama
      • 23.vammika
      • 24.rathavinīta
      • 25.nivāpa
      • 26.pāsarāsi
      • 27.cūḷahatthipadopama
      • 28.mahāhatthipadopama
      • 29.mahāsāropama
      • 30.cūḷasāropama
    • 4품-mahāyamakavaggo
      • 31.cūḷagosiṅga
      • 32.mahāgosiṅga
      • 33.mahāgopālaka
      • 34.cūḷagopālaka
      • 35.cūḷasaccaka
      • 36.mahāsaccaka
      • 37.cūḷataṇhāsaṅkhaya
      • 38.mahātaṇhāsaṅkhaya
      • 39.mahāassapura
      • 40.cūḷāssapura
    • 5품-cūḷayamakavaggo
      • 41.sāleyyaka
      • 42.verañjaka
      • 43.mahāvedalla
      • 44.cūḷavedalla
      • 45.cūḷadhammasamādāna
      • 46.mahādhammasamādāna
      • 47.vīmaṃsaka
      • 48.kosambiya
      • 49.brahmanimantanika
      • 50.māratajjanīya
    • 6품-gahapativaggo
      • 51.kandaraka
      • 52.aṭṭhakanāgara
      • 53.sekha
      • 54.potaliya
      • 55.jīvaka
      • 56.upāli
      • 57.kukkuravatika
      • 58.abhayarājakumāra
      • 59.bahuvedanīya
      • 60.apaṇṇaka
    • 7품-bhikkhuvaggo
      • 61.ambalaṭṭhikarāhulovāda
      • 62.mahārāhulovāda
      • 63.cūḷamālukya
      • 64.mahāmālukya
      • 65.bhaddāli
      • 66.laṭukikopama
      • 67.cātuma
      • 68.naḷakapāna
      • 69.goliyāni
      • 70.kīṭāgiri
    • 8품-paribbājakavaggo
      • 71.tevijjavaccha
      • 72.aggivaccha
      • 73.mahāvaccha
      • 74.dīghanakha
      • 75.māgaṇḍiya
      • 76.sandaka
      • 77.mahāsakuludāyi
      • 78.samaṇamuṇḍika
      • 79.cūḷasakuludāyi
      • 80.vekhanasa
    • 9품-rājavaggo
      • 81.ghaṭikāra
      • 82.raṭṭhapāla
      • 83.maghadeva
      • 84.madhura
      • 85.bodhirājakumāra
      • 86.aṅgulimāla
      • 87.piyajātika
      • 88.bāhitika
      • 89.dhammacetiya
      • 90.kaṇṇakatthala
    • 10품-brāhmaṇavaggo
      • 91.brahmāyu
      • 92.sela
      • 93.assalāyana
      • 94.ghoṭamukha
      • 95.caṅkī
      • 96.esukārī
      • 97.dhanañjāni
      • 98.vāseṭṭha
      • 99.subha
      • 100.saṅgārava
    • 11품-devadahavaggo
      • 101.devadaha
      • 102.pañcattaya
      • 103.kinti
      • 104.sāmagāma
      • 105.sunakkhatta
      • 106.āneñjasappāya
      • 107.gaṇakamoggallāna
      • 108.gopakamoggallāna
      • 109.mahāpuṇṇama
      • 110.cūḷapuṇṇama
    • 12품-anupadavaggo
      • 111.anupada
      • 112.chabbisodhana
      • 113.sappurisa
      • 114.sevitabbāsevitabba
      • 115.bahudhātuka
      • 116.isigili
      • 117.mahācattārīsaka
      • 118.ānāpānassati
      • 119.kāyagatāsati
      • 120.saṅkhārupapatti
    • 13품-suññatavaggo
      • 121.cūḷasuññata
      • 122.mahāsuññata
      • 123.acchariyābbhuta
      • 124.bākula
      • 125.dantabhūmi
      • 126.bhūmija
      • 127.anuruddha
      • 128.upakkilesa
      • 129.bālapaṇḍita
      • 130.devadūta
    • 14품-vibhaṅgavaggo
      • 131.bhaddekaratta
      • 132.ānandabhaddekaratta
      • 133.mahākaccānabhaddekaratta
      • 134.lomasakaṅgiyabhaddekaratta
      • 135.cūḷakammavibhaṅga
      • 136.mahākammavibhaṅga
      • 137.saḷāyatanavibhaṅga
      • 138.uddesavibhaṅga
      • 139.araṇavibhaṅga
      • 140.dhātuvibhaṅga
      • 141.saccavibhaṅga
      • 142.dakkhiṇāvibhaṅga
    • 15품-saḷāyatanavaggo
      • 143.anāthapiṇḍikovāda
      • 144.channovāda
      • 145.puṇṇovāda
      • 146.nandakovāda
      • 147.cūḷarāhulovāda
      • 148.chachakka
      • 149.mahāsaḷāyatanika
      • 150.nagaravindeyya
      • 151.piṇḍapātapārisuddhi
      • 152.indriyabhāvanā
  • 상윳따 니까야 1~4권
    • 개 요
    • 1권-sagāthāvaggo
      • 1.devatā
      • 2.devaputta
      • 3.kosala
      • 4.māra
      • 5.bhikkhunī
      • 6.brahma
      • 7.brāhmaṇa
      • 8.vaṅgīsa
      • 9.vana
      • 10.yakkha
      • 11.sakka
    • 2권-nidānavaggo
      • 12.nidāna
      • 13.abhisamaya
      • 14.dhātu
      • 15.anamatagga
      • 16.kassapa
      • 17.lābhasakkāra
      • 18.rāhula
      • 19.lakkhaṇa
      • 20.opamma
      • 21.bhikkhu
    • 3권-khandhavaggo
      • 22.khandha
      • 23.rādha
      • 24.diṭṭhi
      • 25.okkanta
      • 26.uppāda
      • 27.kilesa
      • 28.sāriputta
      • 29.nāga
      • 30.supaṇṇa
      • 31.gandhabbakāya
      • 32.valāhaka
      • 33.vacchagotta
      • 34.jhāna
    • 4권-saḷāyatanavaggo
      • 35.saḷāyatana(1)
      • 35.saḷāyatana(2)
      • 36.vedanā
      • 37.mātugāma
      • 38.jambukhādaka
      • 39.sāmaṇḍaka
      • 40.moggallāna
      • 41.citta
      • 42.gāmaṇi
      • 43.asaṅkhata
      • 44.abyākata
  • 상윳따 니까야 5권
    • 개 요
    • 45.magga
      • avijjā
      • vihāra
      • micchatta
      • paṭipatti
      • aññatitthiyapeyyāla
      • sūriyapeyyāla
      • ekadhammapeyyāla
      • dutiyaekadhammapeyyāla
      • gaṅgāpeyyāla
      • dutiyagaṅgāpeyyāla
      • appamādapeyyāla
      • balakaraṇīya
      • esanā
      • ogha
    • 46.bojjhaṅga(1)
      • pabbata
      • gilāna
      • udāyi
      • nīvaraṇa
      • cakkavatti
      • sākaccha
      • ānāpāna
      • nirodhavaggo 
    • 46.bojjhaṅga(2)
      • gaṅgāpeyyāla
      • appamāda
      • balakaraṇīya
      • esanā
      • ogha
      • punagaṅgāpeyyāla
      • punāppamāda
      • punabalakaraṇīya
      • punaesanā
      • punaogha
    • 47.satipaṭṭhāna
      • ambapāli
      • nālanda
      • sīlaṭṭhiti
      • ananussuta
      • amata
      • gaṅgāpeyyāla
      • appamāda
      • balakaraṇīya
      • esanā
      • ogha
    • 48.indriya
      • suddhika
      • mudutara
      • chaḷindriya
      • sukhindriya
      • jarā
      • sūkarakhata
      • bodhipakkhiya
      • gaṅgāpeyyāla
      • ogha
      • gaṅgāpeyyāla
      • ogha
    • 49.sammappadhāna
      • gaṅgāpeyyāla
      • appamāda
      • balakaraṇīya
      • esanā
      • ogha
    • 50.bala
      • gaṅgāpeyyāla
      • appamāda
      • ogha
      • gaṅgāpeyyāla
      • esanā
      • ogha
    • 51.iddhipāda
      • cāpāla
      • pāsādakampana
      • ayoguḷa
      • gaṅgāpeyyāla
      • ogha
    • 52.anuruddha
      • rahogata
      • ogha
    • 53.jhāna
      • gaṅgāpeyyāla
      • ogha
    • 54.ānāpāna
      • ekadhamma
      • dutiya
    • 55.sotāpatti
      • veḷudvāra
      • rājakārāma
      • saraṇāni
      • puññābhisanda
      • sagāthakapuññābhisanda
      • sappañña
      • mahāpañña
    • 56.sacca
      • samādhi
      • dhammacakkappavattana
      • koṭigāma
      • sīsapāvana
      • papāta
      • abhisamaya
      • paṭhamāamakadhaññapeyyāla
      • dutiyāamakadhaññapeyyāla
      • tatiyāamakadhaññapeyyāla
      • catutthāamakadhaññapeyyāla
      • pañcagatipeyyāla
  • 앙굿따라 니까야1~4모음
    • 개 요
    • ekakanipātapāḷi(1모음-1)
      • rūpādi
      • nīvaraṇappahāna
      • akammaniya
      • adanta
      • paṇihitāccha
      • accharāsaṅghāta
      • vīriyārambhādi
      • kalyāṇamittādi
      • pamādādi
      • dutiyapamādādi
    • ekakanipātapāḷi(1모음-2)
      • adhamma
      • anāpatti
      • ekapuggala
      • etadagga
      • aṭṭhānapāḷi
      • ekadhammapāḷi
      • pasādakaradhamma
      • aparāccharāsaṅghāta
      • kāyagatāsati
      • amata
    • dukanipātapāḷi(2모음-1)
      • kammakaraṇa
      • adhikaraṇa
      • bāla
      • samacitta
      • parisa
      • puggala
      • sukha
      • sanimitta
      • dhamma
      • bāla
    • dukanipātapāḷi(2모음-2)
      • āsāduppajaha
      • āyācana
      • dāna
      • santhāra
      • samāpatti
      • kodhapeyyālaṃ
      • akusalapeyyālaṃ
      • vinayapeyyālaṃ
      • rāgapeyyālaṃ
    • tikanipātapāḷi(3모음-1)
      • bāla
      • rathakāra
      • puggala
      • devadūta
      • cūḷa
      • brāhmaṇa
      • mahā
      • ānanda
      • samaṇa
      • loṇakapalla
    • tikanipātapāḷi(3모음-2)
      • sambodha
      • āpāyika
      • kusināra
      • yodhājīva
      • maṅgala
      • acelaka
      • kammapathapeyyālaṃ
      • rāgapeyyālaṃ
    • catukkanipātapāḷi(4모음-1)
      • bhaṇḍagāma
      • cara
      • uruvela
      • cakka
      • rohitassa
      • puññābhisanda
      • pattakamma
      • apaṇṇaka
      • macala
      • asura
    • catukkanipātapāḷi(4모음-2)
      • valāhaka
      • kesi
      • bhaya
      • puggala
      • ābhā
      • indriya
      • paṭipadā
      • sañcetaniya
      • brāhmaṇa
      • mahā
    • catukkanipātapāḷi(4모음-3)
      • sappurisa
      • parisā
      • duccarita
      • kamma
      • āpattibhaya
      • abhiññā
      • kammapatha
      • rāgapeyyālaṃ
  • 앙굿따라 니까야5~11모음
    • 개 요
    • pañcakanipātapāḷi(5모음-1)
      • sekhabala
      • bala
      • pañcaṅgika
      • sumana
      • muṇḍarāja
      • nīvaraṇa
      • saññā
      • yodhājīva
      • thera
      • kakudha
    • pañcakanipātapāḷi(5모음-2)
      • phāsuvihāra
      • andhakavinda
      • gilāna
      • rāja
      • tikaṇḍakī
      • saddhamma
      • āghāta
      • upāsaka
      • arañña
      • brāhmaṇa
    • pañcakanipātapāḷi(5모음-3)
      • kimila
      • akkosaka
      • dīghacārika
      • āvāsika
      • duccarita
      • upasampadā
      • sammutipeyyālaṃ
      • sikkhāpadapeyyālaṃ
      • rāgapeyyālaṃ
    • chakkanipātapāḷi(6모음)
      • āhuneyya
      • sāraṇīya
      • anuttariya
      • devatā
      • dhammika
      • mahā
      • devatā
      • arahatta
      • sīti
      • ānisaṃsa
      • tika
      • sāmañña
      • rāgapeyyālaṃ
    • sattakanipātapāḷi(7모음)
      • dhana
      • anusaya
      • vajjisattaka
      • devatā
      • mahāyañña
      • abyākata
      • mahā
      • vinaya
      • samaṇa
      • āhuneyya
      • rāgapeyyālaṃ
    • aṭṭhakanipātapāḷi(8모음)
      • mettā
      • mahā
      • gahapati
      • dāna
      • uposatha
      • gotamī
      • bhūmicāla
      • yamaka
      • sati
      • sāmañña
      • rāgapeyyālaṃ
    • navakanipātapāḷi(9모음)
      • sambodhi
      • sīhanāda
      • sattāvāsa
      • mahā
      • sāmañña
      • khema
      • satipaṭṭhāna
      • sammappadhāna
      • iddhipāda
      • rāgapeyyālaṃ
    • dasakanipātapāḷi(10모음-1)
      • ānisaṃsa
      • nātha
      • mahā
      • upāli
      • akkosa
      • sacitta
      • yamaka
      • ākaṅkha
      • thera
      • upāli
    • dasakanipātapāḷi(10모음-2)
      • samaṇasaññā
      • paccorohaṇi
      • parisuddha
      • sādhu
      • ariya
      • puggala
      • jāṇussoṇi
      • sādhu
      • ariyamagga
      • aparapuggala
      • karajakāya
      • sāmañña
      • rāgapeyyālaṃ
    • ekādasakanipātapāḷi(11모음)
      • nissaya
      • anussati
      • sāmañña
      • rāgapeyyālaṃ
  • 쿳다까 니까야
    • 개 요
    • suttanipātapāḷi
      • 1.uragavaggo
      • 2.cūḷavaggo
      • 3.mahāvaggo
      • 4.aṭṭhakavaggo
      • 5.pārāyanavaggo
    • dhammapadapāḷi(1)
      • 1.yamakavaggo
      • 2.appamādavaggo
      • 3.cittavaggo
      • 4.pupphavaggo
      • 5.bālavaggo
      • 6.paṇḍitavaggo
      • 7.arahantavaggo
      • 8.sahassavaggo
      • 9.pāpavaggo
      • 10.daṇḍavaggo
      • 11.jarāvaggo
      • 12.attavaggo
      • 13.lokavaggo
    • dhammapadapāḷi(2)
      • 14.buddhavaggo
      • 15.sukhavaggo
      • 16.piyavaggo
      • 17.kodhavaggo
      • 18.malavaggo
      • 19.dhammaṭṭhavaggo
      • 20.maggavaggo
      • 21.pakiṇṇakavaggo
      • 22.nirayavaggo
      • 23.nāgavaggo
      • 24.taṇhāvaggo
      • 25.bhikkhuvaggo
      • 26.brāhmaṇavaggo
  • 커뮤니티
    • 소식/공지사항
    • 법우회
    • 갤러리
    • 자유게시판
    • 묻고답하기
Facebook Twitter GooglePlus KakaoStory NaverBand

맛지마 니까야

홈 > 맛지마 니까야 > 18.madhupiṇḍika

18.madhupiṇḍika

madhupiṇḍikasuttaṃ (MN 18-꿀과자의 경)

5 421 2018.04.30 13:10
14 MN 18-꿀과자의 경madhupiṇḍikasuttaṃ.hwp (112.0K)   2024.08.28

2. sīhanādavaggo, 8. madhupiṇḍikasuttaṃ (MN 18-꿀 과자 경)


199. evaṃ me sutaṃ — ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kapilavatthuṃ piṇḍāya pāvisi. kapilavatthusmiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami divāvihārāya. mahāvanaṃ ajjhogāhetvā beluvalaṭṭhikāya mūle divāvihāraṃ nisīdi. daṇḍapāṇipi kho sakko jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami. mahāvanaṃ ajjhogāhetvā yena beluvalaṭṭhikā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā daṇḍamolubbha ekamantaṃ aṭṭhāsi. ekamantaṃ ṭhito kho daṇḍapāṇi sakko bhagavantaṃ etadavoca — “kiṃvādī samaṇo kimakkhāyī”ti? “yathāvādī kho, āvuso, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati, yathā ca pana kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusenti — evaṃvādī kho ahaṃ, āvuso, evamakkhāyī”ti.


이렇게 나는 들었다. ― 한때 세존은 삭까에서 까삘라왓투의 니그로다 사원에 머물렀다. 그때 세존은 오전에 옷차림을 바르게 하고 발우와 가사를 지니고 탁발을 위해서 까삘라왓투로 들어갔다. 까삘라왓투에서 탁발을 하여 공양을 마치고 탁발에서 돌아와 낮 동안의 머묾을 위해 큰 숲으로 갔다. 큰 숲에 들어간 뒤에 어린 벨루와 나무 아래 낮 동안의 머묾을 위해 앉았다. 삭까 사람 단다빠니도 산책하며 이리저리 걷다가 큰 숲으로 갔다. 큰 숲에 들어간 뒤에 어린 벨루와 나무에 있는 세존에게 왔다. 와서는 세존과 함께 인사를 나누었다. 유쾌하고 기억할만한 이야기를 주고받은 뒤 지팡이에 기대어 한 곁에 섰다. 한 곁에 선 삭까 사람 단다빠니는 세존에게 이렇게 말했다. — “사문께서는 무엇을 말하는 분이며 무엇을 가르치는 분입니까?” “도반이여, 신과 마라와 범천과 함께하는 세상에서, 사문-바라문과 신과 사람을 포함한 존재를 위해 세상에 있는 무엇과도 다투면서 머물지 않음을 말하는 사람입니다. 소유의 삶에서 벗어나 머무는, 불확실함이 없고 후회를 잘랐고 존재와 비존재에 대한 애(愛)에서 벗어난 바라문에게 상(想)들은 잠재하지 않습니다. — 도반이여, 나는 이렇게 말하는 사람이고, 이렇게 가르치는 사람입니다.”


“evaṃ vutte daṇḍapāṇi sakko sīsaṃ okampetvā, jivhaṃ nillāḷetvā, tivisākhaṃ nalāṭikaṃ nalāṭe vuṭṭhāpetvā daṇḍamolubbha pakkāmi.


이렇게 말했을 때, 삭까 사람 단다빠니는 머리를 흔들고 혀를 아래위로 움직이고 이마에 세 줄을 긋고서 지팡이를 짚고 떠나갔다.


200. atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena nigrodhārāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi — “idhāhaṃ, bhikkhave, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kapilavatthuṃ piṇḍāya pāvisiṃ. kapilavatthusmiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena mahāvanaṃ tenupasaṅkamiṃ divāvihārāya. mahāvanaṃ ajjhogāhetvā beluvalaṭṭhikāya mūle divāvihāraṃ nisīdiṃ. daṇḍapāṇipi kho, bhikkhave, sakko jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami. mahāvanaṃ ajjhogāhetvā yena beluvalaṭṭhikā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mayā saddhiṃ sammodi. sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā daṇḍamolubbha ekamantaṃ aṭṭhāsi. ekamantaṃ ṭhito kho, bhikkhave, daṇḍapāṇi sakko maṃ etadavoca — ‘kiṃvādī samaṇo kimakkhāyī’ti?


저녁에 홀로 머묾에서 나온 세존은 니그로다 사원으로 갔다. 가서는 준비된 자리에 앉았다. 자리에 앉은 세존은 비구들에게 말했다. - “여기, 비구들이여, 나는 오전에 옷차림을 바르게 하고 발우와 가사를 지니고 탁발을 위해서 까삘라왓투로 들어갔다. 까삘라왓투에서 탁발을 하여 공양을 마치고 탁발에서 돌아와 낮 동안의 머묾을 위해 큰 숲으로 갔다. 큰 숲에 들어간 뒤에 어린 벨루와 나무 아래 낮 동안의 머묾을 위해 앉았다. 걸어서 이리저리 돌아다니던 삭까 사람 단다빠니도 큰 숲으로 왔다. 큰 숲에 들어온 뒤에 어린 벨루와 나무에 있는 나에게 왔다. 와서는 나와 함께 인사를 나누었다. 유쾌하고 기억할만한 이야기를 주고받은 뒤 지팡이에 기대어 한 곁에 섰다. 한 곁에 선 삭까 사람 단다빠니는 나에게 이렇게 말했다. — ‘사문께서는 무엇을 말하는 분이며 무엇을 가르치는 분입니까?’라고.


“evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, daṇḍapāṇiṃ sakkaṃ etadavocaṃ — yathāvādī kho, āvuso, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati, yathā ca pana kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusenti — evaṃvādī kho ahaṃ, āvuso, evamakkhāyī”ti. “evaṃ vutte bhikkhave, daṇḍapāṇi sakko sīsaṃ okampetvā, jivhaṃ nillāḷetvā, tivisākhaṃ nalāṭikaṃ nalāṭe vuṭṭhāpetvā daṇḍamolubbha pakkāmī”ti.


이렇게 말했을 때, 비구들이여, 나는 삭까 사람 단다빠니에게 ― “도반이여, 신과 마라와 범천과 함께하는 세상에서, 사문-바라문과 신과 사람을 포함한 존재를 위해 세상에 있는 무엇과도 다투면서 머물지 않음을 말하는 사람입니다. 소유의 삶에서 벗어나 머무는, 불확실함이 없고 후회를 잘랐고 존재와 비존재에 대한 애(愛)에서 벗어난 바라문에게 상(想)들은 잠재하지 않습니다. — 도반이여, 나는 이렇게 말하는 사람이고, 이렇게 가르치는 사람입니다.’라고 말했다. 이렇게 말했을 때, 삭까 사람 단다빠니는 머리를 흔들고 혀를 아래위로 움직이고 이마에 세 줄을 긋고서 지팡이를 짚고 떠나갔다.


201. evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca — “kiṃvādī pana, bhante, bhagavā sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati? kathañca pana, bhante, bhagavantaṃ kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusentī”ti? “yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. esevanto rāgānusayānaṃ, esevanto paṭighānusayānaṃ, esevanto diṭṭhānusayānaṃ, esevanto vicikicchānusayānaṃ, esevanto mānānusayānaṃ, esevanto bhavarāgānusayānaṃ, esevanto avijjānusayānaṃ, esevanto daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivāda-tuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādānaṃ. etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti. idamavoca bhagavā. idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.


이렇게 말했을 때, 어떤 비구가 세존에게 이렇게 말했다. ― “대덕이시여, 세존께서는 무엇을 말하는 분이셔서 신과 마라와 범천과 함께하는 세상에서, 사문-바라문과 신과 사람을 포함한 존재를 위해 세상에 있는 무엇과도 다투면서 머물지 않습니까? 대덕이시여, 어떻게 소유의 삶에서 벗어나 머묾이 있고, 불확실함이 없고 후회를 잘랐고 존재와 비존재에 대한 애(愛)에서 벗어난 그분 세존-바라문에게 상(想)들이 잠재하지 않습니까?”라고. “원인이 있을 때, 비구여, 사람에게 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생긴다. 만약 여기에서 기뻐해야 하고 드러내야 하고 묶여야 하지 않으면 이것이 바로 탐(貪)의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 저항의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 견해의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 의심의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 자기화의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 유탐(有貪)의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 무명(無明)의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 몽둥이를 들고 무기를 들고 싸우고 말다툼하고 논쟁하고 상호비방하고 중상모략하고 거짓말하는 것들의 끝이다. 여기서 이런 악한 불선법들이 남김없이 소멸한다.”라고 세존은 이렇게 말했다. 이렇게 말한 뒤 선서는 자리에서 일어나 거처로 들어갔다.


202. atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi — “idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā, vitthārena atthaṃ avibhajitvā, uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho — ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. esevanto rāgānusayānaṃ ... pe ... etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti. ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā”ti? atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi — “ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā”ti.


세존이 들어간 뒤 오래지 않아 그 비구들에게 이런 생각이 떠올랐다. - “도반들이여, 세존께서는 이것을 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않으신 채 자리에서 일어나 거처로 들어가셨습니다. - ‘원인이 있을 때, 비구여, 사람에게 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생긴다. 만약 여기에서 기뻐해야 하고 드러내야 하고 묶여야 하지 않으면 이것이 바로 탐(貪)의 잠재성향들의 끝이고 … 여기서 이런 악한 불선법들이 남김없이 소멸한다.’라고. 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 의미를 참으로 누가 상세하게 분석해 줄 수 있겠습니까?”라고. 다시 그 비구들에게 이런 의논이 있었다. - “마하깟짜나 존자는 스승의 칭찬을 받는 분이고, 현명한 동료수행자들의 존중을 받는 분입니다. 그리고 마하깟짜나 존자는 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 의미를 상세하게 분석하는 것이 가능합니다. 이제 우리는 마하깟짜나 존자에게 갑시다. 가서 마하깟짜나 존자에게 이 말씀의 의미를 질문합시다.”라고.


atha kho te bhikkhū yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodiṃsu. sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavocuṃ — “idaṃ kho no, āvuso kaccāna, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho — ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. esevanto rāgānusayānaṃ ... pe ... etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti. tesaṃ no, āvuso kaccāna, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi — ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho — “yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. esevanto rāgānusayānaṃ ... pe ... etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī”ti. ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti? tesaṃ no, āvuso kaccāna, amhākaṃ etadahosi — ‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. vibhajatāyasmā mahākaccāno”ti.


그러자 그 비구들은 마하깟짜나 존자에게 갔다. 가서는 마하깟짜나 존자와 함께 인사를 나누었다. 유쾌하고 기억할만한 이야기를 주고받은 뒤 한 곁에 앉았다. 한 곁에 앉은 비구들은 마하깟짜나 존자에게 이렇게 말했다. - 「도반 깟짜나여, 세존께서는 이것을 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않으신 채 자리에서 일어나 거처로 들어가셨습니다. - ‘원인이 있을 때, 비구여, 사람에게 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생긴다. 만약 여기에서 기뻐해야 하고 드러내야 하고 묶여야 하지 않으면 이것이 바로 탐(貪)의 잠재성향들의 끝이고, … 여기서 이런 악한 불선법(不善法)들이 남김없이 소멸한다.’라고. 도반 깟짜나여, 세존께서 가신 뒤 오래지 않아 저희에게 이런 생각이 떠올랐습니다. - ‘도반들이여, 세존께서는 이것을 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않으신 채 자리에서 일어나 거처로 들어가셨습니다. - ‘원인이 있을 때, 비구여, 사람에게 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생긴다. 만약 여기에서 기뻐해야 하고 드러내야 하고 묶여야 하지 않으면 이것이 바로 탐(貪)의 잠재성향들의 끝이고 … 여기서 이런 악한 불선법들이 남김없이 소멸한다.’라고. 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 의미를 참으로 누가 상세하게 분석해 줄 수 있겠습니까?”라고. 다시 그 비구들에게 이런 의논이 있었다. - “마하깟짜나 존자는 스승의 칭찬을 받는 분이고, 현명한 동료수행자들의 존중을 받는 분입니다. 그리고 마하깟짜나 존자는 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 의미를 상세하게 분석하는 것이 가능합니다. 이제 우리는 마하깟짜나 존자에게 갑시다. 가서 마하깟짜나 존자에게 이 말씀의 의미를 질문합시다.’라고. 마하깟짜나 존자께서는 분석해 주십시오.」


203. “seyyathāpi, āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaṃ, atikkamma khandhaṃ, sākhāpalāse sāraṃ pariyesitabbaṃ maññeyya; evaṃsampadamidaṃ āyasmantānaṃ satthari sammukhībhūte, taṃ bhagavantaṃ atisitvā, amhe etamatthaṃ paṭipucchitabbaṃ maññatha. so hāvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato. so ceva panetassa kālo ahosi, yaṃ bhagavantaṃyeva etamatthaṃ paṭipuccheyyātha. yathā vo bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāthā”ti. “addhāvuso kaccāna, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato. so ceva panetassa kālo ahosi, yaṃ bhagavantaṃyeva etamatthaṃ paṭipuccheyyāma. yathā no bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāma. api cāyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. vibhajatāyasmā mahākaccāno agaruṃ katvā”ti. “tena hāvuso, suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī”ti. “evamāvuso”ti kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa paccassosuṃ. āyasmā mahākaccāno etadavoca —


“예를 들면, 도반들이여, 심재(心材)를 바라고 심재를 구하고 심재를 찾아다니는 사람이 심재를 가지고 서 있는 큰 나무의 뿌리를 지나치고 기둥을 지나쳐서 가지와 잎사귀에서 심재가 찾아져야 한다고 생각할 것입니다. 이렇게 존자들의 스승이 앞에 있을 때 얻어야 하는 이것을 그분 세존을 제쳐 두고 우리에게 그 의미를 물어야 한다고 그대들은 생각합니다. 도반들이여, 참으로 그분 세존께서는 알아야 할 것을 아시고, 보아야 할 것을 보시는 분이며, 눈이 되신 분, 앎이 되신 분, 법이 되신 분, 으뜸이 되신 분, 말씀하시는 분, 선언하신 분, 뜻을 결정하시는 분, 불사(不死)를 주시는 분, 법의 주인이신 여래입니다. 그러므로 그때가 세존께 그것의 의미를 되묻기 위한 바른 시기였고, 그대들은 세존께서 설명하시는 대로 그것을 명심해야 했습니다.” “도반 깟짜나여, 그렇습니다. 참으로 그분 세존께서는 알아야 할 것을 아시고, 보아야 할 것을 보시는 분이며, 눈이 되신 분, 앎이 되신 분, 법이 되신 분, 으뜸이 되신 분, 말씀하시는 분, 선언하신 분, 뜻을 결정하시는 분, 불사(不死)를 주시는 분, 법의 주인이신 여래입니다. 그러므로 그때가 세존께 그것의 의미를 되묻기 위한 바른 시기였고, 우리는 세존께서 설명하시는 대로 그것을 명심해야 했습니다. 그러나 마하깟짜나 존자는 스승의 칭찬을 받는 분이고, 현명한 동료수행자들의 존중을 받는 분입니다. 그리고 마하깟짜나 존자는 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 의미를 상세하게 분석하는 것이 가능합니다. 그러니 마하깟짜나 존자는 편히 생각하셔서 분석해 주십시오.” “도반들이여, 그렇다면 듣고 잘 사고하십시오. 나는 말하겠습니다.” “그렇게 하겠습니다, 도반이시여.”라고 그 비구들은 마하깟짜나 존자에게 대답했다. 마하깟짜나 존자는 이렇게 말했다. —


204. “yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho — ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ, esevanto rāgānusayānaṃ ... pe ... etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti, imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi —


도반들이여, 세존께서는 ‘원인이 있을 때, 비구여, 사람에게 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생긴다. 만약 여기에서 기뻐해야 하고 드러내야 하고 묶여야 하지 않으면 이것이 바로 탐(貪)의 잠재성향들의 끝이고, … 여기서 이런 악한 불선법(不善法)들이 남김없이 소멸한다.’라고 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않으신 채 자리에서 일어나 거처로 들어가셨는데, 도반들이여, 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 상세한 의미를 나는 이렇게 압니다. —


“cakkhuñcāvuso, paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, yaṃ vedeti taṃ sañjānāti, yaṃ sañjānāti taṃ vitakketi, yaṃ vitakketi taṃ papañceti, yaṃ papañceti tatonidānaṃ purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti atītānāgatapaccuppannesu cakkhuviññeyyesu rūpesu. sotañcāvuso, paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ ... pe ... ghānañcāvuso, paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ ... pe ... jivhañcāvuso, paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ ... pe ... kāyañcāvuso, paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ ... pe ... manañcāvuso, paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, yaṃ vedeti taṃ sañjānāti, yaṃ sañjānāti taṃ vitakketi, yaṃ vitakketi taṃ papañceti, yaṃ papañceti tatonidānaṃ purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti atītānāgatapaccuppannesu manoviññeyyesu dhammesu.


도반들이여, 안(眼)과 색(色)들을 연(緣)하여 안식(眼識)이 생깁니다. 세 가지의 함께함이 촉(觸)입니다. 촉의 조건으로부터 수(受)가 있습니다. 경험한[수(受)] 것을 상(想)하고, 상한 것을 생각(vitakka)하고, 생각한 것을 희론(戱論)합니다. 희론 하는 것을 원인으로 사람에게 과거-미래-현재에 안으로 인식해야 하는 색들에 대한 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생깁니다. 이(耳)와 성(聲)들을 연(緣)하여 이식(耳識)이 생깁니다. … 비(鼻)와 향(香)들을 연(緣)하여 비식(鼻識)이 생깁니다. … 설(舌)과 미(味)들을 연(緣)하여 설식(舌識)이 생깁니다. … 신(身)과 촉(觸)들을 연(緣)하여 신식(身識)이 생깁니다. … 의(意)와 법(法)들을 연(緣)하여 의식(意識)이 생깁니다. 세 가지의 함께함이 촉입니다. 촉의 조건으로부터 수가 있습니다. 경험한 것을 상하고, 상한 것을 생각(vitakka)하고, 생각한 것을 희론합니다. 희론 하는 것을 원인으로 사람에게 과거-미래-현재에 의(意)로 인식해야 하는 법(法)들에 대한 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생깁니다.


“so vatāvuso, cakkhusmiṃ sati rūpe sati cakkhuviññāṇe sati phassapaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. phassapaññattiyā sati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. vedanāpaññattiyā sati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. saññāpaññattiyā sati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. vitakkapaññattiyā sati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. so vatāvuso, sotasmiṃ sati sadde sati ... pe ... ghānasmiṃ sati gandhe sati ... pe ... jivhāya sati rase sati ... pe ... kāyasmiṃ sati phoṭṭhabbe sati ... pe ... manasmiṃ sati dhamme sati manoviññāṇe sati phassapaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. phassapaññattiyā sati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. vedanāpaññattiyā sati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. saññāpaññattiyā sati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati. vitakkapaññattiyā sati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti — ṭhānametaṃ vijjati.


• paññatti: designation; name; concept; idea; a regulation. (f.)

• paññāpeti: regulates or make a rule; makes known; declares; prepares


도반들이여, 안이 있고 색들이 있고 안식이 있을 때 촉이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 촉이란 개념이 있을 때 수란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 수란 개념이 있을 때 상이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 상이란 개념이 있을 때 생각(vitakka)이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 생각이란 개념이 있을 때 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들의 생김이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 도반들이여, 이가 있고 성들이 있고 … 비가 있고 향들이 있고 … 설이 있고 미들이 있고… 신이 있고 촉들이 있고 … 의가 있고 법들이 있고 의식이 있을 때 촉이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 촉이란 개념이 있을 때 수란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 수란 개념이 있을 때 상이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 상이란 개념이 있을 때 생각이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 생각이란 개념이 있을 때 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들의 생김이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 있습니다. 


“so vatāvuso, cakkhusmiṃ asati rūpe asati cakkhuviññāṇe asati phassapaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. phassapaññattiyā asati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. vedanāpaññattiyā asati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. saññāpaññattiyā asati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. vitakkapaññattiyā asati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. so vatāvuso, sotasmiṃ asati sadde asati ... pe ... ghānasmiṃ asati gandhe asati ... pe ... jivhāya asati rase asati ... pe ... kāyasmiṃ asati phoṭṭhabbe asati ... pe ... manasmiṃ asati dhamme asati manoviññāṇe asati phassapaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. phassapaññattiyā asati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. vedanāpaññattiyā asati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. saññāpaññattiyā asati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati. vitakkapaññattiyā asati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti — netaṃ ṭhānaṃ vijjati.


도반들이여, 안이 없고 색들이 없고 안식이 없을 때 촉이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 촉이란 개념이 없을 때 수란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 수란 개념이 없을 때 상이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 상이란 개념이 없을 때 생각(vitakka)이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 생각이란 개념이 없을 때 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들의 생김이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 도반들이여, 이가 없고 성들이 없고 … 비가 없고 향들이 없고 … 설이 없고 미들이 없고… 신이 없고 촉들이 없고 … 의가 없고 법들이 없고 의식이 없을 때 촉이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 촉이란 개념이 없을 때 수란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 수란 개념이 없을 때 상이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 상이란 개념이 없을 때 생각(vitakka)이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다. 생각이란 개념이 없을 때 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들의 생김이란 개념을 선언할 것이라는 경우는 없습니다.


“yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho — ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ esevanto rāgānusayānaṃ ... pe ... etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti, imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. ākaṅkhamānā ca pana tumhe āyasmanto bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyātha. yathā no bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthā”ti.


도반들이여, 세존께서 ‘원인이 있을 때, 비구여, 사람에게 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생긴다. 만약 여기에서 기뻐해야 하고 드러내야 하고 묶여야 하지 않으면 이것이 바로 탐(貪)의 잠재성향들의 끝이고, … 여기서 이런 악한 불선법들이 남김없이 소멸한다.’라고 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않으신 채 자리에서 일어나 거처로 들어가셨는데, 도반들이여, 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 상세한 의미를 나는 이렇게 압니다. 원하는 분들은 세존께 가서 이 의미를 다시 여쭈어보십시오. 그래서 부처님이 설명해주시는 대로 그것을 명심하십시오.”


205. atha kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ — “yaṃ kho no, bhante, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho — ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. esevanto rāgānusayānaṃ ... pe ... etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti. tesaṃ no, bhante, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi — ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho — “yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. esevanto rāgānusayānaṃ, esevanto paṭighānusayānaṃ, esevanto diṭṭhānusayānaṃ, esevanto vicikicchānusayānaṃ, esevanto mānānusayānaṃ, esevanto bhavarāgānusayānaṃ, esevanto avijjānusayānaṃ, esevanto daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivādatuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādānaṃ. etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī”ti. ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’ti? tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi — ‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ, yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. atha kho mayaṃ, bhante, yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipucchimha. tesaṃ no, bhante, āyasmatā mahākaccānena imehi ākārehi imehi padehi imehi byañjanehi attho vibhatto”ti. “paṇḍito, bhikkhave, mahākaccāno; mahāpañño, bhikkhave, mahākaccāno. maṃ cepi tumhe, bhikkhave, etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, ahampi taṃ evamevaṃ byākareyyaṃ yathā taṃ mahākaccānena byākataṃ. eso cevetassa attho. evañca naṃ dhārethā”ti.


그러자 그 비구들은 마하깟짜나 존자의 말을 기뻐하고 감사한 뒤에 자리에서 일어나 세존에게 갔다. 가서는 세존에게 절하고 한 곁에 앉았다. 한 곁에 앉은 그 비구들은 세존에게 이렇게 말했다. — “대덕이시여, 세존께서는 이렇게 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않으신 채 자리에서 일어나 거처로 들어가셨습니다. - ‘원인이 있을 때, 비구여, 사람에게 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생긴다. 만약 여기에서 기뻐해야 하고 드러내야 하고 묶여야 하지 않으면 이것이 바로 탐(貪)의 잠재성향들의 끝이고, … 여기서 이런 악한 불선법들이 남김없이 소멸한다.’라고. 대덕이시여, 세존께서 들어가신 뒤 오래지 않아 그것에 대해 저희에게 이런 생각이 떠올랐습니다. — ‘도반들이여, 세존께서는 이렇게 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않으신 채 자리에서 일어나 거처로 들어가셨습니다. - ‘원인이 있을 때, 비구여, 사람에게 papañcasaññāsaṅkhā[희론(戱論)-상(想)-헤아림]들이 생긴다. 만약 여기에서 기뻐해야 하고 드러내야 하고 묶여야 하지 않으면 이것이 바로 탐(貪)의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 저항의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 견해의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 의심의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 자기화의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 유탐(有貪)의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 무명(無明)의 잠재성향들의 끝이고, 이것이 바로 몽둥이를 들고 무기를 들고 싸우고 말다툼하고 논쟁하고 상호비방하고 중상모략하고 거짓말하는 것들의 끝이다. 여기서 이런 악한 불선법들이 남김없이 소멸한다.’라고. 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 의미를 참으로 누가 상세하게 분석해 줄 수 있겠습니까?”라고. 다시 저희에게 이런 의논이 있었습니다. — ‘마하깟짜나 존자는 스승의 칭찬을 받는 분이고, 현명한 동료수행자들의 존중을 받는 분입니다. 그리고 마하깟짜나 존자는 세존께서 간략하게 대강을 설하시고 상세하게 의미를 분석해 주지 않은 이것의 의미를 상세하게 분석하는 것이 가능합니다. 이제 우리는 마하깟짜나 존자에게 갑시다. 가서 마하깟짜나 존자에게 이 말씀의 의미를 질문합시다.’라고. 대덕이시여, 그래서 저희는 마하깟짜나 존자에게 갔습니다. 가서는 마하깟짜나 존자에게 이 뜻을 다시 물어보았습니다. 그런 저희들에게 마하깟짜나 존자는 이런 방식과 이런 구문들과 이런 표현들로서 의미를 분석해 주었습니다.’라고.” “비구들이여, 마하깟짜나는 현자(賢者)다. 비구들이여, 마하깟짜나는 큰 지혜를 가졌다. 만약 그대들이 나에게 이 의미를 물었더라도 나도 마하깟짜나가 말한 것과 같이 설명했을 것이다. 이것이 바로 그 의미이다. 이것을 그것으로 명심하여라.”


evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca — “seyyathāpi, bhante, puriso jighacchādubbalyapareto madhupiṇḍikaṃ adhigaccheyya, so yato yato sāyeyya, labhetheva sādurasaṃ asecanakaṃ. evameva kho, bhante, cetaso bhikkhu dabbajātiko, yato yato imassa dhammapariyāyassa paññāya atthaṃ upaparikkheyya, labhetheva attamanataṃ, labhetheva cetaso pasādaṃ. ko nāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo”ti? “tasmātiha tvaṃ, ānanda, imaṃ dhammapariyāyaṃ madhupiṇḍikapariyāyo tveva naṃ dhārehī”ti.


이렇게 말씀하셨을 때 아난다 존자가 세존에게 이렇게 말했다. - “예를 들면, 대덕이시여, 배고픔과 무력함 때문에 고통받는 사람이 꿀 과자를 얻을 것입니다. 그는 거듭 맛을 볼 것이고, 좋은 맛을 충분히 얻게 될 것입니다, 이처럼, 대덕이시여, 심(心)이 총명한 비구가 지혜로써 거듭 이 법문의 의미를 검증할 때 즐거움을 얻고 심(心)의 청정을 얻게 될 것입니다. 대덕이시여, 이 법문의 이름은 무엇입니까?” “그렇다면 아난다여, 그대는 이 법문을 꿀 과자의 가르침이라고 받아들여라.”


idamavoca bhagavā. attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. 


세존은 이렇게 말했다. 아난다 존자는 즐거워하면서 세존의 말씀을 기뻐했다.

Comments

보인 2019.10.25 11:02
감사합니다.
대원행 2022.10.18 21:15
http://sutta.kr/bbs/board.php?bo_table=nikaya10_02_07&wr_id=5 참조 (법구경 강의 7. 아라한 품, 게송(95)[진창을 제거한 호수 같은 사람]
대원행 2023.04.23 21:31
http://sutta.kr/bbs/board.php?bo_table=nikaya10_03_13&wr_id=13 참조 ( 법구경 강의 26. 바라문 품, 게송(405-407)[폭력적이지 않음, 치(癡) = ①무명+번뇌, ②자기화+위선])
대원행 2024.03.18 20:10
http://sutta.kr/bbs/board.php?bo_table=nikaya05_14_01&wr_id=4 참조 (맛지마 니까야 관통 법회 ― 131. 상서로운 하룻밤 경[과거-미래-현재에 대한 대응방법(131~134)]
대원행 2024.07.24 19:46
http://sutta.kr/bbs/board.php?bo_table=nikaya06_01_04&wr_id=71 참조 (상윳따 니까야 제1권 ― (SN 4.21-많은 비구 경)[시간이 걸리는 것(소유의 삶)을 버리고 눈에 보이는 것(부처님 가르침)을 따라감]
로그인한 회원만 댓글 등록이 가능합니다.
이전 목록
이용약관 | 개인정보취급방침 | 이메일 무단수집거부 | 책임의 한계와 법적고지
대표 : 해피법당   주소 : 부산시 부산진구 연수로 2(양정동) 3층   전화 : 051-864-4284   개인정보관리책임자 : 해피법당   이메일 : happysangha@naver.com
 COPYRIGHT©2018 근본경전연구회 . ALL RIGHTS RESERVED.

Close