홈
> 상윳따 니까야 1~4권 > 40.moggallāna
6. viññāṇañcāyatanapañhāsuttaṃ (SN 40.6-식무변처 질문 경)
6. moggallānasaṃyuttaṃ, 6. viññāṇañcāyatanapañhāsuttaṃ (SN 40.6-식무변처 질문 경)
337. “‘viññāṇañcāyatanaṃ, viññāṇañcāyatanan’ti vuccati. katamaṃ nu kho viññāṇañcāyatananti? tassa mayhaṃ, āvuso, etadahosi — ‘idha bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. idaṃ vuccati viññāṇañcāyatanan’ti. so khvāhaṃ, āvuso, sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. tassa mayhaṃ, āvuso, iminā vihārena viharato ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti.
‘식무변처(識無邊處), 식무변처’라고 불린다. 참으로 식무변처는 어떤 것인가?’ 그런 나에게, 도반들이여, ‘여기 비구는 공무변처를 완전히 넘어서서 ‘무한한 식(識)’이라는 식무변처(識無邊處)를 성취하여 머문다. 이것이 식무변처라고 불린다.’라는 생각이 떠올랐습니다. 그런 나는, 도반들이여, 공무변처를 완전히 넘어서서 ‘무한한 식(識)’이라는 식무변처를 성취하여 머물렀습니다. 그렇게 이런 머묾으로 머무는 나에게, 도반들이여, 공무변처가 함께하는 상(想)과 작의(作意)가 생겨났습니다.
“atha kho maṃ, āvuso, bhagavā iddhiyā upasaṅkamitvā etadavoca — ‘moggallāna, moggallāna! mā, brāhmaṇa, viññāṇañcāyatanaṃ pamādo, viññāṇañcāyatane cittaṃ saṇṭhapehi, viññāṇañcāyatane cittaṃ ekodiṃ karohi, viññāṇañcāyatane cittaṃ samādahā’ti. so khvāhaṃ, āvuso, aparena samayena sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja vihāsiṃ. yañhi taṃ, āvuso, sammā vadamāno vadeyya ... pe ... mahābhiññataṃ patto”ti. chaṭṭhaṃ.
그때, 도반들이여, 세존께서 신통으로 나에게 오신 뒤에 ‘목갈라나여, 목갈라나여! 바라문이여, 식무변처에서 방일하지 말라. 심(心)을 식무변처에 자리 잡게 하고, 심을 식무변처에 집중하고, 심을 식무변처에서 삼매에 들게 하라’라고 말씀하셨습니다. 그런 나는, 도반들이여, 나중에 공무변처를 완전히 넘어서서 ‘무한한 식(識)’이라는 식무변처(識無邊處)를 성취하여 머물렀습니다. 도반들이여, 바르게 말하는 사람이 ‘스승의 도움을 받아 큰 실다운 지혜를 성취한 제자’라고 말한다면, 나에게 그것을 말해야 합니다.”라고.